Temperatuur geregeld dampen
Waar gaat het eigenlijk om bij temperatuur dampen? Waar komt het idee vandaan? Waarom streeft men dit na? Wat zijn de voor- en nadelen? Is temperatuur geregeld dampen iets voor mij? Moet ik zo snel mogelijk overstappen op temperatuur geregeld dampen?
Vragen die we in dit artikel de revue laten passeren en helder trachten te beantwoorden zonder al te diep in de techniek te duiken. Deze site dient alleen ter informatie. Wilt u een temperatuur instelbare E-sigaret kopen ga dan naar EA-Sigaret.
De aanleiding voor Temperatuur Controle (TC)
Het idee om een temperatuur controle toe te gaan passen is mede ontstaan uit de verschillende onderzoeken en uit negatieve berichtgevingen via de media. We kennen allemaal de uitspraken zoals: “E-sigaret produceert formaldehyde” en “E-sigaret is ook kankerverwekkend”. Deze uitspraken kwamen steeds direct na het een of andere onderzoek naar buiten. Onderzoeken met een paar flinke adders onder het gras, wel te verstaan.
We weten dat er in E-Liquid geen schadelijke stoffen voorkomen behalve eventueel nicotine. Voor zover je nicotine als schadelijke stof wilt betitelen als je slechts hele kleine hoeveelheden consumeert. Het staat in ieder geval onomstotelijk vast dat er in E-Liquid geen kankerverwekkende stoffen voorkomen.
Hoe kan het dat er in verschillende onderzoeken toch kankerverwekkende stoffen zijn gemeten?
Deze schadelijke stoffen zijn natuurlijk niet in de E-Liquid gemeten maar in de daaruit ontstane damp. Dat is een belangrijk gegeven. Als E-Liquid verdampt verandert namelijk slechts de aggregaatstoestand van vloeibare vorm naar gasvorm of dampvorm. De inhoudelijke stoffen van de E-Liquid veranderen daarbij niet. PG blijft PG en VG blijft VG enzovoorts.
Waar komen die schadelijke stoffen dan vandaan?
Schadelijke stoffen in de damp van een E-sigaret kunnen slechts dan ontstaan wanneer de E-Liquid en dus de temperatuur in de verdamper te heet wordt. Met andere woorden de temperatuur van de gloeispiraal loopt zo hoog op dat er verbranding ontstaat in plaats van verdamping. Dit gaat gepaard met een ontzettend smerig smakende dryhit. We weten wat er gebeurd als stoffen verbranden. Denk hierbij maar aan de tabak sigaret. Door de verbranding van tabak ontstaan er allerlei nieuwe, oorspronkelijk niet in de tabak aanwezige stoffen, die gevaarlijk en kankerverwekkend kunnen zijn.
Een mens kan geen dryhit verwerken omdat het zo ontzettend vies smaakt. Machines die voor onderzoek worden gebruikt dampen rustig door zonder een kik te geven, ook als er sprake is van oververhitting in de verdamper. De gemeten hoeveelheden schadelijke stoffen bij oververhitting zijn weliswaar vele malen lager in vergelijking met de schadelijke stoffen in sigarettenrook, maar ze zijn gemeten. Deze onrealistische testresultaten zijn natuurlijk zonder aarzeling door de media opgepakt en wijd verspreid.
Dit heeft mede bijgedragen aan het idee en de ontwikkeling van temperatuur geregeld dampen. Met de onrealistische negatieve testresultaten waren we niet zo blij, echter een techniek die een dryhit kan voorkomen wordt natuurlijk met open armen ontvangen.
E-Liquid koelt de gloeispiraal
Het is geweldig als de apparatuur in staat is de temperatuur te meten c.q. af te leiden en te reguleren, zodat er überhaupt geen te hoge temperatuur meer kan ontstaan. Vanaf 290 °C kan E-Liquid zich namelijk chemisch in haar consistentie veranderen in onder andere ook schadelijke stoffen.
Alhoewel geen enkel mens dryhits zal genieten en bewust zal dampen, is het toch ontzettend welkom dat er bij een tekort aan E-Liquid toevoer een mechanisme in werking treedt welke de dryhit voorkomt.
De E-Liquid werkt eigenlijk als een soort koeling op de gloeispiraal of coil. Zolang er zich voldoende E-Liquid op de gloeispiraal bevindt kan de gloeispiraal niet roodgloeiend worden. De verdamping van de E-Liquid moet dus niet te hard gaan, want er zou daardoor onvoldoende E-Liquid toevoer kunnen ontstaan en dan gaat de temperatuur van de coil rap omhoog. De dryhit moet worden voorkomen door de temperatuur te controleren en te reguleren. Als er op een gegeven moment toch te weinig E-Liquid voorhanden is zal er minder damp ontstaan omdat de power wordt terug geregeld. De temperatuur van de gloeispiraal neemt daardoor af en zodoende wordt de temperatuur gereguleerd en de dryhit voorkomen.
Een bijkomend voordeel is dat wanneer er teveel E-Liquid aanwezig is, de temperatuur regeling merkt dat de ingestelde temperatuur niet snel genoeg bereikt kan worden. Op dat moment zal een kortstondige hogere temperatuur dan de ingestelde waarde worden toegelaten en de overtollige E-Liquid zal snel verdampen. Uiterst welkome voordelen van een ingenieuze technologische ontwikkeling.
Temperatuur geregeld dampen is anders!
Als je temperatuur geregeld gaat dampen, zal je snel merken dat een heleboel zaken die voorheen belangrijk waren dat ineens niet meer zijn. Het werkt anders. De weerstand van de coil en de instelling van voltage en/of wattage (power) zijn ondergeschikt aan de temperatuur instelling. Je stelt de temperatuur in en de temperatuur regeling doet de rest. Bij temperatuur begrenzing moet wel het wattage worden ingesteld en vervolgens de maximale temperatuur.
Hoe werkt dit dan? Zit er een temperatuurvoeler of een sensor in de verdamper?
Nee, dit zou alleen mogelijk zijn bij volledig gesloten systemen. Wij dampen momenteel echter niet met gesloten systemen. De verdamper en de accu met regeling zijn twee losse onderdelen.
Maar hoe meten we dan de temperatuur?
Bij temperatuur geregeld dampen wordt de temperatuur vastgesteld aan de hand van een weerstandsmeting. Om dit te begrijpen moet je eerst weten dat wanneer je een weerstandsdraad verhit, de weerstand van de draad zal veranderen. De accudrager met regeling meet de weerstandsverandering van de draad (gloeispiraal of coil) en kan daaruit de temperatuur afleiden.
Referentie meting
We weten nu dat temperatuur geregeld dampen mogelijk is door de weerstandsverandering te meten en daaruit de temperatuur af te leiden. We hebben het over hoog sensibele weerstandsmetingen waarbij het gaat om milli-ohm of één duizendste ohm.
Voordat de temperatuur regeling in staat is de juiste weerstandsverandering te meten moet er eerst een referentiemeting plaatsvinden. Er moet een uitgangspunt worden vastgelegd van de huidige weerstand en temperatuur voordat de gebruiker kan starten met dampen. Dit moet in principe steeds opnieuw worden gedaan bij het wisselen van verdamper of na het vervangen van de coil.
De referentiemeting moet plaatsvinden bij kamertemperatuur waarbij er niet vlak voor de referentiemeting op de vuurknop mag zijn gedrukt. De weerstandsdraad moet op het moment van de referentiemeting in rust zijn bij kamertemperatuur en mag zich niet in een afkoelende of opwarmende fase bevinden.
Als het referentiepunt van weerstand en temperatuur eenmaal is vastgelegd, kan de regeling de juiste weerstandsverandering meten en hieruit de juiste temperatuur afleiden. Bereikt de temperatuur de door de gebruiker ingestelde waarde, wordt de temperatuur regulering ingeschakeld. Hiermee wordt ervoor gezorgd dat de temperatuur de ingestelde waarde niet kan overschrijden door de power terug te regelen.
De verschillende weerstandsdraden
De gangbare weerstandsdraden die tot nu toe voor de gloeispiraal of coil worden gebruikt zijn helaas niet geschikt voor temperatuur geregeld dampen. Zo heeft bijna alles naast voordelen ook wel wat nadelen. Kanthal en Nichroom weerstandsdraad doen bij temperatuur geregeld dampen geen dienst meer. Kanthal en Nichroom worden toegepast vanwege de eigenschap dat de weerstand zich bij verhitten nagenoeg niet veranderd en dat is bij temperatuur geregeld dampen nou juist niet gewenst.
Voor temperatuur geregeld dampen hebben we weerstandsdraad nodig waarvan de weerstand bij verhitting wel aanzienlijk veranderd. De weerstandsverandering wordt gemeten en daaruit wordt de temperatuur afgeleid.
Momenteel zijn er 4 verschillende soorten weerstandsdraad in omloop die geschikt zijn voor het temperatuur geregeld dampen:
- Nikkel 200 (Ni200)
- Titanium
- Edelstaal of RVS (V2A en V4A)
- Nikkel Ferro legering (NiFe)
De temperatuur coëfficiënt van deze weerstandsdraden is zodanig dat ze geschikt zijn voor deze toepassing. Als bijvoorbeeld nikkel 200 een temperatuurstijging ondergaat van 100 °C neemt de weerstand met 62 % toe. De temperatuur coëfficiënt van nikkel 200 is dan ook 620. Titanium heeft een temperatuur coëfficiënt van 350 en bij RVS ligt deze weer een stuk lager, tussen de 105 en 120.
Deze weerstandsdraden zijn in het gebruik niet zo praktisch als Kanthal en Nichroom. Het is erg springerig. De onlangs gelanceerde NiFe weerstandsdraad is makkelijker te verwerken en heeft een temperatuur coëfficiënt van 320.
Temperatuur regeling is in ontwikkeling
Alhoewel er al best veel temperatuur geregelde mods verkrijgbaar zijn en een aantal daarvan prima functioneren, zijn de ontwikkelingen op dit gebied nog in volle gang. We hebben in de afgelopen jaren ervaren dat de E-sigaretten markt zichzelf voorbij loopt in nieuwe ontwikkelingen. Niet elke producent kan dit waanzinnige tempo bijhouden maar achterblijven willen ze ook niet. Zodoende komt er wel eens iets op de markt wat eigenlijk nog niet helemaal af is.
Het afgelopen half jaar heb ik apparaten met temperatuur begrenzing en/of regeling voorbij zien komen die niet presteren zoals aangekondigd en een niet gering aantal die al snel defect raakten.
Resumé
Temperatuur geregeld dampen is zonder enige twijfel weer een enorme stap voorwaarts. Het is een ontwikkeling die het dampen weer op een hoger en nog veiliger level brengt. Toch is er bij een bepaalde groep ook wel weer wat terughoudendheid. De dryhit voorkomen is absoluut welkom, maar het gebruik van allerlei nieuwe soorten weerstandsdraad roept vragen op. Vragen over de eigenschappen van deze weerstandsdraden en in hoeverre deze wel of niet bij gegeven omstandigheden een risico zouden kunnen vormen.
Mocht je willen overstappen, kijk dan naar de reviews en lees ervaringen op de forums. Het ene apparaat is de andere niet en de APV’s met temperatuur controle hebben ook nadelen en beperkingen die soms ver uit elkaar liggen. Zorg ervoor dat je een apparaat aanschaft welke voldoet aan jouw wensen en eisen. Wat kan het apparaat precies en wat kan het niet. Heeft het een temperatuur begrenzing of temperatuur regeling of misschien wel beide. Met welke weerstandsdraden kan het apparaat omgaan. Wat is het weerstandsbereik in de temperatuur modus. Als je altijd op 1,5 ohm dampt en het apparaat kan tot een maximum van 1,0 ohm, kan dat misschien een probleem voor je zijn. Is het apparaat gebruiksvriendelijk en niet te moeilijk qua menustructuur en navigatie.
De betere temperatuur geregelde accudragers kosten vooralsnog een aardige duit en zijn voor de meesten onder ons niet zomaar even een speeltje om een keer uit te proberen. Wellicht weten we binnenkort niet beter en wordt temperatuur geregeld dampen de standaard in de nabije toekomst. De ontwikkelingen draaien op hoog toeren!
Ha Edwin, zoals gebruikelijk een duidelijk en verhelderend stuk. Vandaag is mijn Smok Treebox geland, erg mooi en op VW al heel interssant.
Morgen komt er SS316 van Zwoofs, heb jij nog tips?
Hoi Kees,
Een SMOK Treebox! Ik denk dat je een prima apparaat hebt aangeschaft, welke met goede resultaten alle diepgaande tests van Dirk Oberhaus (Obi’s Dampfersofa) heeft doorstaan. Veel mogelijkheden op deze en een opvallend mooi uiterlijk.
Ben benieuwd naar je ervaringen. Stainless steel lijkt mij de beste keuze om mee te dampen. Optimale flexibiliteit omdat je met deze weerstandsdraad zowel temperatuur geregeld als ook op variabel wattage (power mode) kunt dampen. En het wikkelt gemakkelijk. Verder niet echt tips. Geniet van je nieuwe aankoop en ik wens je een fijne jaarwisseling.
Groet, Edwin
Ha Edwin, ik had Obi e.v.a. gezien en bij gearbest 40 euro en ik ben timmerman…hij is prachtig en heel makkelijk in gebruik/programmaas.
Vanavond kijken hoe TC. Bevalt, leuk!
Jij ook een goede jaarwisseling. Kees
De laatste tijd hoor je ook steeds vaker maar alles weer snel gerectificeerd. Net als voorheen dat verontreiniging op de coil helemaal niet zo ernstig was. Laatst las ik hier een stuk over op het AD. Al met al is het schoonmaken van de COIL vrij belangrijk (1 keer per week).
Succes.
Gr.
Lieke
referentiemeting was goed herinner ik me, heb de temp ver genoeg opgeschroefd om eventuele verkeerde waarde uit te sluiten zoals je stelt bij de referentiemeting. Voordat ik mijn tc build in mijn KFV4 had gemaakt heb ik eerst de upgrade veer gemonteerd want ik was ook op de hoogte van de twijfelachtige connectiviteit van de KFV4. Rare is wel dat de verontreiniging op de coil helemaal niet zo ernstig was, als het gewoon kanthal was had ik er nog zeker een week mee gedampt, ik begin nu ook aan mijn theorie te twijfelen. Ik ga het zeker nog eens proberen maar dan misschien met een andere setup want de TC techniek lijkt me helemaal de juiste te zijn en de hardware af en toe nog twijfelachtig. Dank voor je reactie, groet Ruud.
Hoi Edwin,
Ik koop mijn base PG/VG mix 12mg in liter flessen en mijn aroma’s in 10ml apart bij 123liquids.de die ik dan zelf mix.
Ik kan zeggen dat die juice niet sterk vervuilend is want ik damp dezelfde juice ook over kanthal en die build maak ik eens in de 2 weken schoon. Ik heb ook weleens veel sterker vervuilende aroma’s en die gooi ik meestal weg, geen zin om vaak schoon te maken Ik denk dat dat de rede was waarom je naar mn gebruikte juice vraagt. Alle aroma’s hebben een tabaksmaak
De temperatuur die ik gebruikte in de 2 a 3 dagen dat ik tc dampte wisselde sterk, geen gekke waardes iig. Het wattage zette de istick zelf op zijn maximale 40 watt iets wat ik niet kan veranderen wat ik prima vond want ik wil natuurlijk zo snel mogelijk naar mn ingestelde temp. De waarde op deze foto was al aan de hoge kant dacht ik later zat ik meer onder de 200 graden Celsius https://flic.kr/p/vH6Z4G
Mijn build was een NI200 26GA (0,4mm) 9 wraps over een 3mm staafje en was spaced.
https://flic.kr/p/vHFghh
De wick was van japans katoen.
Het idee dat de vervuiling mijn coil isoleerde is alleen mijn gedachte hoor misschien dat het ook aan de istickTC kan liggen. Als ik de vuurknop indrukte was de coil heel snel op temperatuur waarop de istick gelijk ingreep en een paar seconden later weer even ging verhitten enz. Een soort trage pulserende werking zeg maar, ik voelde dat ook in m’n mond, ff aan en weer uit. Gevolg was dat de juice niet warm genoeg werd en ik weinig te dampen had. Ben weer terug gegaan naar op wattage dampen en verder nog niet gezocht of gevraagd in de damp community.
Bedankt voor je reactie. Groet Ruud.
Hoi Ruud,
Dat klinkt allemaal goed. Er zijn nog een aantal dingen die misschien de oorzaak van het snel aankoeken van de coil zouden kunnen zijn.
De referentiemeting: Was de coil in rust tijdens de referentiemeting? Niet in een nog afkoelende fase. Na een foute referentiemeting kunnen hele vreemde waarden worden gemeten door het apparaat. De temperatuur kan dan ongewenst hoger zijn dan ingesteld en dat kan wederom snel aankoeken van de coil veroorzaken. Je denkt dat de max. temperatuur bijvoorbeeld 230 °C is, maar in werkelijkheid is dat dan bijvoorbeeld steeds 240 °C of misschien wel hoger.
De reinheid en kwaliteit van de Ni200 weerstandsdraad: Als nikkel vervuild is door bijvoorbeeld het zuur van je handen kan dat bij hogere temperaturen sneller aankoeken van de liquid veroorzaken.
Slecht contact: Zeker bij de Kayfun 4 kan het snel voorkomen dat het contact niet 100% is (veertje, reinheid, schroefjes). De temperatuur regeling is daar erg gevoelig voor en gaat vreemde waarden registreren bij niet goede contacten.
Ik hoop dat je hier iets aan hebt en dat het je probleem misschien wel oplost.
Groet, Edwin
onlangs TC dampen geprobeerd maar dat was niet zo’n succes.
Ik had een NI200 build in mijn kayfunv4 en een eleaf istick TC40W eronder wat op zich heel goed presteerde, ik was enthousiast maar na 2 dagen vervuilde me coil en naar mijn mening isoleerde die vervuiling mijn coil waardoor mijn coil heel snel op temperatuur was en de TC regeling dus keurig ingreep maar mijn e-liquid was dus nog lang niet op de goede temperatuur.
Ik damp nu weer met kanthal en dat gaat erg goed. Ik maak mijn coil eens in de 2 weken schoon.
Ik wil graag TC gaan dampen maar zit wel nog tegen dit probleem aan te kijken en heb geen zin om om de dag mijn coil schoon te maken, ben ook wel in de veronderstelling dat het goed moet kunnen gaan.
Hallo Ruud,
Dank voor je bericht. Dit is voor jou een iets mindere ervaring met temperatuur geregeld dampen, maar de informatie is daarentegen wel interessant. Welke temperatuur had je ingesteld? Wat voor E-Liquid dampte je met deze setup?
Groet, Edwin